ก่อนอื่นเลยหมอต้องบอกว่าสาเหตุของรูจมูกไม่เท่ากันนั้นมีหลายสาเหตุมาก มีทั้งที่เป็นเอง เกิดอุบัติเหตุมา หรือแม้กระทั่งจากการเสริมจมูก หลาย ๆ คนมาปรึกษาหมอเรื่องตัดปีกแก้ให้รูจมูกเท่ากันมาแล้ว กลับแย่ลง หรือเสริมจมูกมาแล้วทำไมรูจมูกไม่เท่ากัน เดี๋ยวเราจะมาหาคำตอบกันนะครับ
ก่อนอื่นเลยในความเห็นของหมอ จะแบ่งกลุ่มของสาเหตุที่ทำให้รูจมูกไม่เท่ากันออกเป็น 3 กลุ่มแบบง่าย ๆ ได้แก่
- กลุ่มที่เกิดขึ้นเองตั้งแต่กำเนิด
- กลุ่มที่เกิดจากอุบัติเหตุ
- กลุ่มที่เกิดภายหลังการศัลยกรรมจมูกมา
แต่ก่อนเราจะไปดูสาเหตุในแต่ละกลุ่มกัน เรามาทำความเข้าใจโครงสร้างง่าย ๆ ที่มีผลต่อรูปทรงของรูจมูกกันก่อนนนะครับ
โครงสร้างที่เป็นตัวกำหนดรูปทรงของรูจมูก ประกอบด้วย เนื้อเยื่ออ่อนปีกจมูก (Alar Fibroelastic Tissue) กระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูก (Lower Cartilages of Nose) ผนังกั้นจมูกส่วนปลาย (Caudal Septum) เนื้อเยื่อริมฝีปากบน (Upper Lip Tissue) ความลึกร่องแก้ม (Depth of Nasolabial Fold) และกระดูกขากรรไกรบนบริเวณใต้ปลายจมูก (Maxilla Bone) จะเห็นได้ว่ารูปทรงของรูจมูกเล็ก ๆของเรานั้นถูกกำหนดโดยปัจจัยหลายอย่างมาก
ดังนั้นหากปัจจัยเหล่านั้นมีความผิดปกติ หรือไม่สมมาตรกันทั้งสองฝั่ง ก็จะทำให้รูปทรงของรูจมูกไม่เท่ากันทั้งสองด้านได้ ซึ่งอาจมีสาเหตุได้ทั้งเป็นตั้งแต่กำเนิด หรือเกิดอุบัติเหตุ หรือเคยผ่าตัดบริเวณจมูกมาก่อน
ตอนนี้ผู้อ่านน่าจะเข้าใจถึงโครงสร้างที่มีผลต่อลักษณะรูปทรงของรูจมูกกันแล้วนะครับ ต่อไปเราจะมาดูสาเหตุและวิธีการแก้ไขแต่ละสาเหตุกันนะครับ แต่หมอต้องบอกก่อนเลยว่าในหลาย ๆ เคสที่หมอตรวจพบ มักมีสาเหตุจากหลาย ๆ ส่วนร่วมกัน
สาเหตุจากความแปรผันตามธรรมชาติของโครงสร้างคนไข้เอง
สาเหตุจากความแปรผันตามธรรมชาติของโครงสร้างคนไข้เอง (Variations of Nostril Anatomy) เกิดจากมีความแปรผันของโครงสร้างแต่ละข้างที่ประกอบกันเป็นรูปทรงรูจมูกของแต่ละฝั่ง ทำให้เกิดความไม่สมมาตรของรูจมูก มักเป็นมาตั้งแต่กำเนิด หรือระหว่างพัฒนาโครงสร้างใบหน้าในวัยเด็กและวัยรุ่น การแก้ไขมีหลากหลายตามสาเหตุ ไม่ใช่การตัดปีกจมูกเพียงอย่างเดียว ได้แก่
1.ความกว้างหรือความหนาของเนื้อเยื่ออ่อนปีกจมูก
ความกว้างหรือความหนาของเนื้อเยื่ออ่อนปีกจมูก (Asymmetrical Alar Fibroelastic Tissue) ไม่เท่ากันสองข้าง เช่น ขอบปีกจมูกหนาไม่เท่ากัน ฐานปีกจมูกกว้างและบานออกไม่เท่ากัน
การแก้ไข : ผ่าตัดปีกจมูกแบบสามมิติ (อ่านเพิ่มเติมการผ่าตัดปีกจมูก)
2.ความไม่สมมาตรของกระกระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูก
ความไม่สมมาตรของกระกระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูก (Asymmetrical Alar Cartilages) อาจจะเกิดจากตำแหน่งไม่เท่ากัน ขนาดไม่เท่ากัน หรือความแข็งแรงไม่เท่ากัน หรือส่วนขาของกระดูกอ่อนปลายจมูกบานไม่เท่ากัน (Asymmetrical Foot Plate Flaring)
การแก้ไข : ผ่าตัดแก้ไขโครงสร้างปลายจมูกด้วยเทคนิคโอเพ่น (Open Nose Reconstruction) เพื่อปรับตำแหน่งให้สมมาตร หรือเสริมความแข็งให้ใกล้เคียงกันทั้งสองข้างด้วยกระดูกอ่อนใบหู หรือกระดูกอ่อนซี่โครง
3.ผนังกั้นจมูกส่วนปลายคด
ผนังกั้นจมูกส่วนปลายคด (Deviation of Caudal Septum) การที่ผนังกั้นจมูกส่วนปลายคดจะทำให้ตำแหน่งการเกาะของกระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูกแตกต่างกันสองข้าง ส่งผลให้รูจมูกสองข้างไม่เท่ากัน
การแก้ไข ผ่าตัดแก้ไขโครงสร้างปลายจมูกด้วยเทคนิคโอเพ่น (Open Nose Reconstruction) เพื่อปรับตำแหน่งผนังกั้นจมูกส่วนปลายให้อยู่แนวกลาง
4.เนื้อเยื่อริมฝีปากบนไม่สมมาตร
เนื้อเยื่อริมฝีปากบนไม่สมมาตร(Asymmetrical Upper Lip) มักพบในเคสที่มีปัญหาปากแหว่ง (Celf Lip)
การแก้ไข : ผ่าตัดแก้ไขภาวะปากแหว่งสำหรับเคสปากแหว่ง
5.ความลึกของร่องแก้มไม่สมมาตรกัน
ความลึกของร่องแก้มไม่สมมาตรกัน (Asymmetrical Depth of Nasolabial Fold) ทำให้การเกาะของปีกจมูกต่างกัน รูปทรงรูจมูกเลยดูไม่สมมาตรกัน
การแก้ไข : ฉีดสารเติมเต็มฟิลเลอร์หรือไขมันตนเองให้สมมาตรกันสองข้าง หากกรณีที่ร่องแก้มนั้นมาจากความหย่อนคล้อยของผิวหนังและกล้ามเนื้อใบหน้า จำเป็นต้องแก้ไขโดยการผ่าตัดดึงหน้าส่วนกลางร่วมด้วย (Midface Lifting Surgery)
6.ความไม่สมมาตรของกระดูกขากรรไกรบน
ความไม่สมมาตรของกระดูกขากรรไกรบน (Asymmetrical Maxilla) ทำให้ปีกจมูกตกลงไม่เท่ากัน เป็นสาเหตุที่พบบ่อยในคนไทย พบมากในฝั่งซ้ายของใบหน้า และมักถูกมองข้าม ถ้าหากมีภาวะนี้แล้วไม่ได้รับการแก้ไข การตัดปีกหรือเสริมจมูกจะไม่สามารถแก้ไขให้รูจมูกสมมาตรกันได้
การแก้ไข : เติมสารเติมเต็ม เช่น ฟิลเลอร์หรือไขมันตนเอง นอกจากนี้ยังสามารถแก้ไขโดยเสริมซิลิโคนบริเวณใต้ร่องแก้มในชั้นใต้เยื่อหุ้มกระดูก (Canine Space Implant Augmentaion)
สาเหตุจากอุบัติเหตุบริเวณใบหน้า
สาเหตุจากอุบัติเหตุบริเวณใบหน้า (Facial Trauma) หรือหลังจากการผ่าตัดแก้ไขโรคต่าง ๆ บนใบหน้า (Postsurgical Treatment) เช่น เนื้องอก เป็นต้น
สำหรับสาเหตุนี้ มักเกิดจากการสูญเสียเนื้อเยื่อบริเวณปลายจมูกหรือรอบ ๆ จมูก อาจมาจากอุบัติเหตุหรือภายหลังการผ่าตัดแก้ไขโรคบนใบหน้า
นอกจากนี้ ยังอาจเกิดจากการหดรั้งของแผลอุบัติเหตุ (Contracture Scar) ทำให้องค์ประกอบโครงสร้างที่คงรูปรูจมูกแตกต่างกัน ส่งผลให้รูจมูกไม่เท่ากัน
การแก้ไข : จากสาเหตุนี้ทำได้ค่อนข้างยาก หากมีการสูญเสียเนื้อเยื่ออ่อนบนใบหน้าเป็นบริเวณกว้าง
สาเหตุจากการเสริมจมูก
สาเหตุจากการเสริมจมูก (Post-Rhinoplasty Nostril Deformities) สำหรับสาเหตุนี้หมอต้องบอกว่า พบบ่อยที่สุดในปัจจุบัน บางเคสแก้ไขได้ง่าย บางเคสแก้ไขได้ยาก หรือไม่สามารถแก้ไขได้เลย สาเหตุมีหลายอย่าง และมักพบร่วมกันหลายสาเหตุ พบบ่อยในเคสที่เสริมซิลิโคนขนาดใหญ่และเปิดแผลด้านเดียว เรามาดูแต่ละสาเหตุกันนะครับ
1.สาเหตุจากการเปิดแผลผ่าตัดขอบรูจมูกหรือเย็บแผลที่ไม่เหมาะสม
สาเหตุจากการเปิดแผลผ่าตัดขอบรูจมูกหรือเย็บแผลที่ไม่เหมาะสม เช่น เปิดแผลแล้วเย็บแผลปิดไม่สมมาตรกันหรือตามแนวเดิม เกิดแผลเป็นนูนบริเวณรูจมูก มักเกิดจากเปิดแผลชิดขอบด้านนอกของรูจมูกเกินไป (Rim Incision) หรือไหมเย็บแผลปิดเลยออกมาขอบด้านนอกรูจมูก สามารถเกิดได้ทั้งจากเทคนิคแบบปิด หรือโอเพ่นที่ไม่ได้มาตรฐาน (อ่านเพิ่มเติมการเปิดแผลเสริมจมูกแบบต่างๆ)
การแก้ไข : ผ่าตัดแก้ไขตกแต่งเนื้อเยื่อรอบรูจมูก มักทำในเทคนิคโอเพ่นแก้ไขโครงสร้าง(Nose Reconstruction) และผลลัพธ์ที่ได้ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของสาเหตุ
2.สาเหตุจากหัวซิลิโคนหนาใหญ่และเอียง
สาเหตุจากหัวซิลิโคนหนาใหญ่และเอียง กดกระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูก ทำให้รูจมูกให้แบบลง โดยกดด้านที่เอียงมากกว่าอีกด้าน มักพบในเคสที่เสริมซิลิโคนยาวและหนา ร่วมกับเปิดแผลผ่าตัดด้านเดียว หรือในบางครั้งยังพบในเคสที่เปิดแผลแบบโอเพ่น แต่ใช้ซิลิโคนในการเสริมที่ปลายจมูก
ผ่าตัดแก้ไขโครงสร้างปลายจมูกด้วยเทคนิคโอเพ่น (Nose Reconstruction) เพื่อปรับตำแหน่งกระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูกให้สมมาตรและเสริมความแข็งให้ใกล้เคียงกันทั้งสองข้าง ด้วยกระดูกอ่อนใบหู หรือกระดูกอ่อนซี่โครง ไม่ใช้ซิลิโคนในการเสริมปลายจมูก (อ่านเพิ่มเติมการเสริมจมูกแบบไม่ใช้ซิลิโคน)
3.สาเหตุจากกระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูกเสียหายหรือขาดจากการผ่าตัด
สาเหตุจากกระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูกเสียหายหรือขาดจากการผ่าตัด ทำให้ตำแหน่งและความแข็งแรงไม่เท่ากันสองข้าง ส่งผลให้รูจมูกไม่เท่ากัน พบบ่อยในเคสที่เสริมแบบปิดและใช้ซิลิโคนเสริมบริเวณปลายจมูก
การแก้ไข : ผ่าตัดแก้ไขโครงสร้างปลายจมูกด้วยเทคนิคโอเพ่น (Open Nose Reconstruction) เพื่อซ่อมแซมส่วนที่ขาด เสริมความแข็งให้ใกล้เคียงกัน พร้อมปรับตำแหน่งกระดูกอ่อนปีกนกปลายจมูกให้สมมาตรทั้งสองข้าง ด้วยกระดูกอ่อนใบหู หรือกระดูกอ่อนซี่โครง ไม่ใช้ซิลิโคนในการเสริมปลายจมูก
4.สาเหตุจากซิลิโคนทะลุในรูจมูก
สาเหตุจากซิลิโคนทะลุในรูจมูก อาจพบร่วมกับการติดเชื้อ ทำให้เกิดการทำลายเนื้อเยื่ออ่อนขอบรูจมูก ส่งผลให้เกิดแผลเป็นหดรั้งตามมาในภายหลัง ส่งผลให้รูจมูกไม่สมมาตรกัน หมอต้องบอกว่าสาเหตุนี้เป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่พบกันบ่อยมากในปัจจุบัน เนื่องจากนิยมเสริมซิลิโคนที่ยาวเกินไป หัวและขาซิลิโคนใหญ่เกินไป สามารถเกิดแม้รองปลายด้วยกระดูกอ่อนใบหู และยิ่งแก้ไขโดยใช้วิธีเสริมซิลิโคนปลายจมูกเช่นเดิม จะยิ่งเป็นมากขึ้น และแก้ไขได้ยากยิ่งขึ้นไปอีก
การแก้ไข : ผ่าตัดแก้ไขโครงสร้างปลายจมูกด้วยเทคนิคโอเพ่น (Nose Reconstruction) พร้อมตกแต่งเนื้อเยื่อขอบรูจมูก ผลลัพธ์การแก้ไขขึ้นอยู่กับความรุนแรงที่เกิดขึ้น ในกรณีที่มีปัญหาซิลิโคนทะลุในรูจมูก ควรรีบถอดซิลิโคนออก และรองบริเวณที่ทะลุด้วยเนื้อเยื่อตนเอง พร้อมทั้งทานยาปฏิชีวนะฆ่าเชื้ออย่างเคร่งครัด แล้วรอการแก้ไขต่อไป (อ่านเพิ่มเติมการแก้ปัญหาปลายจมูกบางจากซิลิโคน)
5.สาเหตุจากการผ่าตัดปีกจมูกไม่เท่ากัน
สาเหตุจากการผ่าตัดปีกจมูกไม่เท่ากัน พบในเคสที่ผ่าตัดผิดวิธี หรือผ่าตัดปีกแล้วเย็บแผลไม่สมมาตรกัน มักพบในเคสที่ปลายจมูกเอียง แล้วตัดปีกจมูกโดยไม่แก้ไข
การแก้ไข : ผ่าตัดแก้ไขปีกจมูกใหม่ร่วมกับการแก้ไขโครงสร้างปลายจมูกส่วนอื่น ๆ ร่วมด้วย
ถึงตอนนี้ผู้อ่านคงจะทราบกันแล้วนะครับว่า สาเหตุที่รูจมูกเราไม่เท่ากันนั้นมีหลายสาเหตุ และในประสบการณ์ส่วนตัวของหมอแล้ว มักมีหลายสาเหตุร่วมกัน ทำให้ต้องประเมิณเคสทุกเคสอย่างละเอียด เพื่อทราบถึงปัญหาแต่ละส่วน หมอจะได้วางแนวทางการแก้ไขที่เหมาะสมแบบเคสต่อเคส
หากใครมีคำถามเพิ่มเติม หรือกำลังมีปัญหารูจมูกไม่เท่ากันอยู่ สามารถส่งรูปเพื่อปรึกษาเบื้องต้นทางออนไลน์หรือเข้ามาปรึกษาหมอโดยตรงได้เลยนะครับ
